WŁAŚCIWE MIEJSCE WYCHOWANIA W TRZEŹWOŚCI W OGÓLNYM SYSTEMIE PRACY DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZEJ SZKOŁY
Pedagogika słusznie stawia wymagania, aby nie traktować pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły jako przypadkowej sumy nie powiązanych ze sobą zabiegów. Doświadczenie pedagogiczne ostrzega, że liczenie na całość, która jakoś „sama się złoży” jest przyczyną powierzchownych, nietrwałych efektów pracy wychowawczej i rozczarowań wychowawców.
Stąd postulat wypracowania w każdej szkole planowego i jednolitego systemu pracy ze szczególnym naciskiem na jedność nauczania i wychowania. Jest to system zespolony z wielu elementów, ale skoordynowanych.
Pożądane wiadomości, umiejętności, przekonania, reakcje emocjonalne, nawyki i postawy ucznia osiąga się wprawdzie różnymi środkami działania nauczycieli i aktywności uczniów, ale muszą one wzajemnie do siebie nawiązywać i uzupełniać się.
W jednolitym systemie jest miejsce na każde z zadań dydaktyczno-wychowawczych i tylko w jego ramach zapewnione są warunki osiągnięcia pomyślnych rezultatów.
W ten sposób traktujemy również zadanie wychowania uczniów w trzeźwości.
Nie jest ono centralnym problemem pedagogicznym szkoły, ale nie może być też wąskim wycinkiem pracy, odizolowanym od całości zadań nauczania i wychowania.
Zabiegi wychowawcze zmierzające do kształtowania osobowości ucznia dokonywane są w sposób ciągły w czasie jego pobytu w szkole. Towarzyszą one różnym formom działalności nauczyciela i aktywności ucznia. Dobór i intensywność środków uzależnione są od specjalnych zadań.
Podobnie postawa trzeźwości nie może być wynikiem przewidzianej programem lekcji, pogadanki lekarza szkolnego albo propagandowego filmu. Chodzi o zadanie stanowiące integralną część całego procesu wychowawczego i na wszystkich etapach rozwoju osobowości ucznia. Nie w tym oczywiście znaczeniu, by każdy etap związany z określoną fazą rozwojową i poziomem nauczania stanowił zamkniętą całość. Chodzi o ciągły proces wychowawczy, dzięki któremu wcześniej ukształtowane elementy osobowości wywierają wpływ na kształtowanie się następnych, doprowadzając w rezultacie do zamierzonej postawy trzeźwości.
Stwierdziliśmy, że chodzi o zadanie zintegrowane w ogólnym programie i systemie pracy — w żadnym jednak sensie nie znaczy to, aby cel i metody wychowania w trzeźwości zatraciły swój specyficzny charakter i rozpłynęły się w ogólnym celu pracy wychowawczej.
Konkretnie określone zadanie i środki jego realizacji szkoła winna uwzględnić w planie pracy, a nauczyciel mieć je przed oczyma w szerokim zespole projektowanych poczynań.
Jest to zasada tym bardziej nieodzowna, że zadanie może i powinno być skorelowane z wielu ogniwami procesu dydaktyczno-wychowawczego:
— z programem nauczania realizowanym w klasie i pracowni,
— z zadaniami i ćwiczeniami domowymi ucznia,
— z zajęciami pozalekcyjnymi i pozaszkolnymi,
— z pracą organizacji dziecięcych i młodzieżowych,
— współdziałaniem komitetu rodzicielskiego, opiekuńczego i domu rodzinnego ucznia,
— wreszcie zasadniczy wpływ na kształtowanie się procesu dydaktyczno-wychowawczego ma życie, które otacza wychowanka szkoły i wywiera na niego wpływ nie tylko przez radio, telewizję, Internet, przez boisko sportowe i świetlicę, nie tylko przez pracę i wiele innych pozytywnych wzorów, ale również przez przykłady społeczno-moralnego rozkładu.